Tektonik Hareketler
Tektonik hareketler, https://www.nedemek.page/kavramlar/yer%20kabuğunu oluşturan levhaların, https://www.nedemek.page/kavramlar/mantonun üzerinde hareket etmesi sonucu meydana gelen olaylardır. Bu hareketler, yeryüzünde https://www.nedemek.page/kavramlar/depremler, https://www.nedemek.page/kavramlar/volkanizma, https://www.nedemek.page/kavramlar/dağ%20oluşumu gibi çeşitli jeolojik olaylara neden olur.
Tektonik hareketlerin temel nedenleri:
- Manto Konveksiyonu: Mantodaki ısı farklılıkları nedeniyle oluşan konveksiyon akımları, levhaları sürükler.
- Sırt İtmesi: Okyanus ortası sırtlarındaki yeni oluşan litosfer, daha yoğun olduğu için aşağıya doğru itilir ve bu da levhaları hareket ettirir.
- Levha Çekimi: Soğuyan ve yoğunlaşan okyanusal levhalar, manto içine doğru batarken (dalma-batma zonları), levhaları aşağıya doğru çeker.
Tektonik hareket türleri:
- Yaklaşan Levha Sınırları (Convergent Boundaries): Levhaların birbirine doğru hareket ettiği sınırlardır. Bu sınırlarda çarpışma, dalma-batma veya kıvrılma yoluyla dağlar, volkanlar ve derin okyanus hendekleri oluşabilir.
- Uzaklaşan Levha Sınırları (Divergent Boundaries): Levhaların birbirinden uzaklaştığı sınırlardır. Bu sınırlarda magma yükselerek yeni okyanus tabanı oluşur (deniz tabanı yayılması) ve okyanus ortası sırtları meydana gelir.
- Yanal Atılımlı Levha Sınırları (Transform Boundaries): Levhaların birbirini yatay olarak sıyırdığı sınırlardır. Bu sınırlarda genellikle depremler meydana gelir.
Tektonik hareketler, yeryüzünün şekillenmesinde ve doğal afetlerin oluşumunda önemli bir role sahiptir.